ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਨੌਕਰੀ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਦੂਜੇ ਸ਼ਹਿਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਥੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਕਿਰਾਏ ਉੱਤੇ ਘਰ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ। ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਨੂੰ ਸੰਵਿਧਾਨ ਨੇ ਕੁਝ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਕੀ ਹੋਣੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ। ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਆ ਕੇ ਕਿਰਾਏਦਾਰਾਂ ਦਾ ਕਿਰਾਇਆ ਵਧਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪੈਸੇ ਨਾ ਦੇਣ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਕਾਨ ਖਾਲੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਇਹ ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਕੰਮ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਅਤੇ ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਦੱਸਦੇ ਹਾਂ।
ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ-
1.ਮਾਡਲ ਰੈਂਟ ਐਕਟ, 2021 ਵਿੱਚ ਕਿਰਾਏਦਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਵੀ ਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।
2. ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਨੇ ਪਿਛਲੇ 2 ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਮਕਾਨ ਦਾ ਕਿਰਾਇਆ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਆਪਣਾ ਘਰ ਖਾਲੀ ਕਰਵਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
3.ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਦੱਸੇ ਬਿਨਾਂ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਜਾਂ ਵਪਾਰਕ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਕਿਰਾਏਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਖਾਲੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ।
4.ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ, ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਨੂੰ ਬੇਦਖ਼ਲ ਕਰਨ ਲਈ 15 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਨੋਟਿਸ ਪੀਰੀਅਡ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ –
1.ਕਿਰਾਏ ਦੀ ਵਸੂਲੀਮਾਡਲ ਟੇਨੈਂਸੀ ਐਕਟ, 2021 (ਮਾਡਲ ਟੇਨੈਂਸੀ ਐਕਟ 2021) ਦੇ ਤਹਿਤ ਕੋਈ ਵੀ ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਅਚਾਨਕ ਕਿਰਾਇਆ ਨਹੀਂ ਵਧਾ ਸਕਦਾ, ਇਸਦੇ ਲਈ ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਕਿਰਾਏਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਨੋਟਿਸ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
2.ਕਿਰਾਏ ਦੇ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ ਵਿੱਚ ਕਿਰਾਏ ਨੂੰ ਦਰਜ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਅਤੇ ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਫੈਸਲਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਕਿਰਾਏ ਦੇ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ ਵਿੱਚ ਦੱਸੇ ਗਏ ਕਿਰਾਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਵਸੂਲ ਸਕਦਾ ਹੈ।
3.ਕੋਈ ਵੀ ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਆਪਣੇ ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਤੋਂ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਗਾਊਂ ਵਸੂਲੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਜਦੋਂ ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਘਰ ਖਾਲੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਇਹ ਰਕਮ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵਾਪਸ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
4.ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਆਪਣੇ ਮਕਾਨ ਦਾ ਕਿਰਾਇਆ ਅਦਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾਉਂਦਾ ਤਾਂ ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਕਰਨ ਦਾ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਬਿਜਲੀ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸਹੂਲਤ ਹੈ।
5.ਕਿਰਾਏ ਦਾ ਮਕਾਨ ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਦੀ ਸਹਿਮਤੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਘਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਦੀ ਗੈਰ-ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਘਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਜਾਂ ਘਰ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ੀ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਦਾ।
6.ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਬੇਦਖਲੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਨੂੰ ਨੋਟਿਸ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਅਚਾਨਕ ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਘਰ ਖਾਲੀ ਕਰਨ ਲਈ ਨਹੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦਾ।