Shrikhand Mahadev Yatra: ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੁੱਲੂ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਸ਼੍ਰੀਖੰਡ ਮਹਾਦੇਵ ਯਾਤਰਾ, ਜੋ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਮੁਸ਼ਕਲ ਧਾਰਮਿਕ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ 7 ਜੁਲਾਈ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਕੁੱਲੂ ਆਸ਼ੂਤੋਸ਼ ਗਰਗ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੇਸ ਕੈਂਪ ਸਿੰਘਗੜ੍ਹ ਪੁੱਜੇ ਅਤੇ ਸਵੇਰੇ 5:30 ਵਜੇ ਅਰਦਾਸ ਕਰਨ ਉਪਰੰਤ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਜੱਥਾ ਰਵਾਨਾ ਕੀਤਾ। 18,570 ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਸ਼੍ਰੀਖੰਡ ਮਹਾਦੇਵ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਕਈ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ‘ਚ 32 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਖੜ੍ਹੀ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਲਈ ਉਨੇ ਹੀ ਦਿਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਯਾਤਰਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ 20 ਜੁਲਾਈ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗੀ। ਹੁਣ ਤੱਕ 5,000 ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੇ ਯਾਤਰਾ ਲਈ ਆਨਲਾਈਨ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਕਰਵਾਈ ਹੈ। ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਪੰਜ ਬੇਸ ਕੈਂਪ ਲਗਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਤੰਗ ਰਸਤਿਆਂ ਅਤੇ ਕਈ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਪਾਰਵਤੀ ਬਾਗ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੁਝ ਖੇਤਰ ਅਜਿਹੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਸ਼੍ਰੀਖੰਡ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਪੰਜ ਸੈਕਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ
ਪਿਛਲੇ 9 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਸ਼੍ਰੀਖੰਡ ਟਰੱਸਟ ਕਮੇਟੀ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਸ਼੍ਰੀਖੰਡ ਮਹਾਦੇਵ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਸੁਚਾਰੂ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਯਤਨਸ਼ੀਲ ਹੈ। ਐਸ.ਡੀ.ਐਮ.ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀਖੰਡ ਟਰੱਸਟ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੀਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸ੍ਰੀਖੰਡ ਮਹਾਦੇਵ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਪੰਜ ਸੈਕਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਰਮਚਾਰੀ ਅਤੇ ਬਚਾਅ ਦਲ ਹੋਣਗੇ। ਪਹਿਲਾਂ ਬੇਸ ਕੈਂਪ ਸਿੰਘਗੜ੍ਹ ਵਿਖੇ 40 ਜਵਾਨ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸਵੇਰੇ 5:00 ਵਜੇ ਤੋਂ ਸ਼ਾਮ 7:00 ਵਜੇ ਤੱਕ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਫਿਟਨੈਸ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇੱਥੋਂ ਸ਼ਾਮ 4 ਵਜੇ ਤੱਕ ਹੀ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੇ ਜਥੇ ਯਾਤਰਾ ਲਈ ਭੇਜੇ ਜਾਣਗੇ। ਐਸਡੀਐਮ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਯਾਤਰੀ 250 ਰੁਪਏ ਫੀਸ ਦੇ ਕੇ ਆਨਲਾਈਨ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਕਰਵਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਯਾਤਰੀਆਂ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਦਾਇਤਾਂ
2014 ਤੋਂ ਸ਼੍ਰੀਖੰਡ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਰਹੇ ਡਾ: ਯਸ਼ਪਾਲ ਰਾਣਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਾਰਵਤੀ ਬਾਗ ਦੇ ਉਪਰਲੇ ਕਈ ਯਾਤਰੀ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਬਿਮਾਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਕਮੀ, ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਤਕਲੀਫ਼, ਸਿਰਦਰਦ, ਚੜ੍ਹਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥਾ, ਉਲਟੀਆਂ, ਧੁੰਦਲੀ ਨਜ਼ਰ ਅਤੇ ਚੱਕਰ ਆਉਣ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ, ਅਜਿਹੇ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਆਰਾਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹੇਠਾਂ ਜਾ ਕੇ ਬੇਸ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਪੱਕੀ ਸੋਟੀ, ਪਕੜ ਵਾਲੇ ਜੁੱਤੇ, ਮੀਂਹ ਦੀ ਛੱਤਰੀ, ਸੁੱਕੇ ਮੇਵੇ, ਗਰਮ ਕੱਪੜੇ, ਟਾਰਚ ਅਤੇ ਗਲੂਕੋਜ਼ ਜ਼ਰੂਰ ਲਿਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕਠਿਨ ਅਤੇ ਜੋਖਮ ਭਰੀ ਸ਼੍ਰੀਖੰਡ ਮਹਾਦੇਵ ਯਾਤਰਾ 2014 ਤੋਂ ਟਰੱਸਟ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੈ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼੍ਰੀਖੰਡ ਮਹਾਦੇਵ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਿਆ
ਬਾਹਰਲੇ ਰਾਜਾਂ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਯਾਤਰੀ ਸ਼ਿਮਲਾ ਤੋਂ ਰਾਮਪੁਰ ਤੱਕ ਬੱਸ ਜਾਂ ਟੈਕਸੀ ਰਾਹੀਂ ਲਗਭਗ 130 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਸਫਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਮਪੁਰ ਤੋਂ ਨਿਰਮੰਡ ਤੱਕ 17 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅਤੇ ਨਿਰਮੰਡ ਤੋਂ ਜਾਓ ਤੱਕ 23 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਸਫਰ ਵਾਹਨ ਰਾਹੀਂ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੀਖੰਡ ਮਹਾਦੇਵ ਤੱਕ ਕਰੀਬ 32 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪੈਦਲ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
ਯਾਤਰੀ ਅਲੌਕਿਕ ਨਜ਼ਾਰਾ ਦੇਖ ਕੇ ਮੋਹਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ
ਭਿਦਵਾੜੀ ਤੋਂ ਪਾਰਵਤੀ ਬਾਗ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਸਪਤਰਸ਼ੀ ਪਹਾੜੀਆਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਯਾਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀਖੰਡ ਮਹਾਦੇਵ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇੱਥੋਂ ਦਾ ਨਜ਼ਾਰਾ ਅਲੌਕਿਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਭਗਵਾਨ ਕਾਰਤੀਕੇਯ ਦੀ ਚੋਟੀ ਵੀ ਵੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਇੱਥੇ ਭੋਲੇਨਾਥ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼੍ਰੀਖੰਡ ਦੀ ਚੱਟਾਨ ‘ਤੇ ਗੁਪਤ ਕੰਦਾਰਾ ਦੀ ਭੇਟ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਪਸ ਪਰਤਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਭਰ ਔਖੇ ਸਫ਼ਰ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਯਾਦ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।